KUMRAN BELGELERİ VE YAKUP KİLİSESİ’NİN SIRLARI ?
BULUNAN TOMARLARCA EL YAZMASINDA NELER GEÇİYORDU ?
(Meraklısı içindir)
Kumran Belgeleri ve Yakup Kilisesinin Sırları; 1947 yılında ilk defa bir Arap çobanı tarafından olmak üzere 1947-1956 yılları arasında Lut Denizi etrafındaki mağaralarda (İlki bir küp içinde çoğu Aramice (Hz.İsa’nın dili) yazılmış) birçok döküman bulundu.
Tomarların bulunduğu yer nedeniyle bu belgeler Lut Denizi Tomarları olarak adlandırıldı. Bu tomarlar 20.000’den fazla el yazması parça ve 100’den fazla Kutsal Kitap’tan oluşmaktadır. Bu muazzam kütüphane İ.S. 68 (Kudüs’ün Romalılarca istilası) civarında Esseniler denilen bir tarikat tarafından kurulmuştur ve bu kütüphane Eski Ahit’in büyük bir bölümünü içermektedir. Esseniler, Ferisiler ve Sadukiler gibi yoldan çıkmış bir tarikat değil; Allah’a ve O’nun sözlerine bağlılıklarını sürdüren ve kutsal yazıları çok titiz olarak korumaya çalışan bir tarikattı. Esseniler diğer tarikatlardan uzak dururlardı ve zamanlarının yarısını da kutsal yazıların el yazmalarıyla çoğaltılmasına ayırırlardı. Bu nüshaların yazılması İ.Ö. üçüncü yüzyıl ile İ.S. 68 arasındaki tarihlere ait olduğu sanılmaktaydı. Bu “Lut Denizi Tomarları” bugün İsrail’de “Shrine of the Book” adlı bir müzede (http://www.imj.org.il/shrine/caveofletters.html) sergilenmektedir. Dileyen herkes bu tomarları görebilir. Yazıların tarihiyle ilgili bir çok değişik ileri sürümde bulunulsa da yazıların içeriğinden anlaşıldığı üzere yazılar Hz.İsa’nın kardeşi “Doğru Yakup” taraftarlarınca yazılmıştı.
Hıristiyan tarihçi Eusebius, MS. 300, Esseniler’in Hıristiyanlıkla bağları olduğunu söylüyordu. Yakup, Hz.İsa’nın kardeşi (Mat 13:55-57), Kudüs Cemaati’nin ilk önderi idi. Eusebius çalışmalarında Yakup’tan “Doğru”, ve doğuştan mübarek diye bahseder. Hiç içki içmemiş, hayvan eti yememiş ve hiç başına jilet değmemiş.(Sakalı ve saçı uzun)(Eusebius sf.59). Din adamı kıyafetiyle tek başına mabede girerdi. İnsanların affı için o kadar çok dua ederdi ki dizleri “deveninkiler gibi ” sertleşmişti. Bunların hepsi Yahve’nin seçtiği Tanrı’nın yardımcıları olan “Nazorenim” yani yardımcıların özellikleriydi. Nazorenler Tanrı’nın kitabı Tevrat’ın en çetin bağlıları idi (Sayılar 6:1-5). Onlara verilen bu isim misyonlarıyla alakadardı. Hz. İsa’nın gerçek takipçilerine Aramice olan “Nozrei Brito” ya da İbranice ‘Nozrei ha-Brit’ – Onun Anlaşması’nın (İncil) koruyucuları denirdi. (Eisenman sf.36, 99). Yoksa Nasıralılar kelimesiyle alakası yoktur. Nasıra, Hz.İsa’nın doğduğu köy diye bilinir. Sonraki gelişmeler bu terimi unutturdu ama izleri kaldı. Örneğin ilk şehit İstefanos, Yahudi hahamlarını “Kanun’a” (Tevrat’a), peygamberlere uymayıp da Adil olan’a ihanetle suçlamıştı. (R.İ. 7:51-53). Kur’an-ı Kerim’de Hz.İsa’nın havarilerinin Hz. İsa’ca seçilen Allah’ın dininin yardımına kim hazır diye sorduğunda verdikleri cevap bununla ilgilidir.
Ayetler şöyledir:Al-i İmran:35,50~54
3/35 Hani İmran’ın karısı şöyle demişti: “Rabbim, karnımdakini özgür bir biçimde sana adadım; onu benden kabul et.Kuşkusuz sen, evet sen, herşeyi duyan, herşeyi bilensin.”
[50] Benden önce gelen Tevrat’ı doğrulayıcı olarak ve size haram kılınan bazı şeyleri de helal kılmam için gönderildim. Size Rabbinizden bir mucize getirdim. O halde Allah’tan korkun, bana da itaat edin. [51] Allah, benim de Rabbim, sizin de Rabbinizdir. Öyle ise O’na kulluk edin. İşte bu doğru yoldur. [52] İsa, onlardaki inkarcılığı sezince: Allah yolunda bana yardımcı olacaklar kimlerdir? dedi. Havârîler: Biz, Allah yolunun yardımcılarıyız; Allah’a inandık, şahit ol ki bizler müslümanlarız, cevabını verdiler.Yakup İncil’i o kadar iyi öğretiyordu ki Romalılar’dan bir kısmı dahi Hz.İsa’nın Allah’ın Mesih’i olduğuna inandırmıştı. “O, eşsiz doğruluğuyla ‘Doğru’, ‘Sadık’ ve dilimizdeki gibi ‘İnsanların ve Doğruluğun Duvarı’ olarak çağrılırdı.” (Eusebius sf.59)
Doğru Yakup’un ardageleni Eusebius’a göre, Hz.İsa’nın kuzeni, Şimeon’du. Babası Klopas Hz.İsa’nın annesi Hz.Meryem’in kocası olan marangoz Yusuf’un kardeşiydi. Şimeon Hz.Davud’un torunu ve Hz.İsa’nın takipçisi olduğu için Latin Kralı Trayan tarafından katledildi. Onun ardageleni, Justus, Hz.İsa’nın ve Kutsal Kanunun takipçisiydi. Bunların hepsi İmparator Domityan tarafından Filistin’de bir tehdit olarak görüldüklerinden şehit edildi.. (Eusebius sf.95-96).
Bu kilise Grek Hıristiyanlarca MS.135’e dek İbrani olduklarından ve Kutsal Kanunu sıkısıkıya takip ettiklerinden “Sünnet Kilisesi” diye çağrılırlardı. (Eusebius sf.107). Bu Romalı Hadriyan’ın MS.135’te Kudüs’ü zaptına dek bu çizgide devam edildi. Hadrian tüm Yahudileri Kudüs’ten çıkarıp kenti talan etti ve puthaneye çevirerek adını Aelia Kapitolum koydu. Yahudiler Bar-Kohba ile yaptıkları devrimde yenildiler ve dağıldılar. Sonraları kent Yahudi olamayanların kontrolünde ve Pavlosçular’a geçti..
Kendin İncil’inden emin ve yolunda doğru olduğunu iddia eden Pavlos maalesef bu Kudüs Cemaati’ni ve İsa Mesih’in İncil’ini görmezden gelemezdi.. Yakup, Petrus ve Yuhanna’nın ve takipçilerinin prestiji örtbas edilemezdi. Yahudi olmayan ve açıkdeniz Yahudileri’ne ulaşmak için bu kilisenin desteğine ihtiyacı vardı.. Pavlos bu yüzden Kudüsteki ‘Tanrı’nın Mübarekleri’ için toplanan yadım ile bizzat ilgilenmişti.
(1 Kor 16:1-4),
4-Eğer benim de gitmeme değerse, onları yanıma alıp gideceğim.
bu olay Korintoslular’a her iki mektupta da önemle vurgulanmıştı.
(2 Kor 8:20-21) .
2-Bu büyük bağışla ilgili hizmetimizde kimsenin eleştirisine hedef olmamak için özen gösteriyoruz. 21 Çünkü yalnız Rab’bin gözünde değil, insanların gözünde de doğru olanı yapmaya dikkat ediyoruz. 22Birçok kez ve birçok durumda sınayıp gayretli bulduğumuz, şimdi size duyduğu büyük güvenle çok daha gayretli olan kardeşimizi de diğer ikisiyle birlikte gönderiyoruz. 23Titus’a gelince, o benim paydaşım ve aranızdaki emektaşımdır. Diğer kardeşlerimiz ise toplulukların elçileri, Mesih’in kıvancıdırlar. 24Bu adamlara sevginizi kanıtlayın; onlara, inanlı toplulukları önünde sizinle övünmemizin nedenini gösterin.shows the suspicion with which he had to contend.
Pavlos, Yakup ve grubunun otoritesini kabul etmeliydi. Yabancılara ulaşmak ancak böyle mümkündü. (Gal 2:1-10) Ama yine de Kudüstekilerce hediyesinin kabul edilmeyeceğinden korkuyordu ‘Umarım Kudüs’e götüreceğim hediyeler Kudüsteki Kutsal kişilerce kabul görür’ (Rom 15:31). ama yine Pavlos onlara tamamen teslim olmaz throws in the line (Rom 14:2)
‘2Biri her şeyi yiyebileceğine inanabilir; öte yandan, imanı zayıf olan yalnız sebze yer.’ . Yakup, bir vejeteryandır.
Ebyonlar lakabı ilk defa Tevhidçi Irenaeus, (Adv. Haer., I, xxvi, 2,)’de. Sonra, Origen (C. Celsum, II, i; De Princ., IV, i, 22) ve Eusebius (Hist. Eccl., III, xxvii) kitaplarında geçer.
İşte burada da ilk Mesih takipçileri hakkında bir kitaptan alıntı:
İsa’dan sonra Hıristiyanlık 2’ye bölündü: Pavlos, ki kesinlikle Yahudi dışı bir inanç benimsemişti; ve Yahudi-Hıristiyanlar ki Tevrat hükümlerinin sıkı takipçileriydi. Pavlos’un topluluğu Katolikliği doğurdu. Kalanlar ise, Ebyonlar (Fakirler) olup, dışlanmış olarak yaşadılar.
Ebyonlar’ın iki ekolü vardı. Birincisi Nazorenler, İsa’yı Mesih, ve Bakire Meryem’den doğan peygamber sayanlar. […] Ebyonlar Yahudiler’i karanlık ve Pavlos yüzünden lanetli olarak ilk sapık saydılar. Bu grup Pavlos’un tuttuğu kitapların hepsinin uydurma oladuğunu savundular. […] [“Crimes of Perception: An Encyclopedia of Heresies and Heretics,” (Algılama Suçları: Bir Sapkınlar ve Dalaletler Ansiklopedisi) Leonard George (Paragon House, New York, 1995), başlık “Ebionites.”(Ebyonlar)]
İnciller ve Ölüdeniz Yazmaları’ndaki paralellikler:
Kullanılan bazı deyimler:
“Doğrulukla hareket eden kişi” (Yn. 3:21 & Kurallar Kitapçığı 3, 21)
“Tanrı’nın işleri” (Yn. 6:28 & Kurallar Kitapçığı 4, 4)
“Şeytan Meleği” (2Kor. 12:7 & Şam Dökümanı 16, 4)
“B’lial” (2Kor. 6:14 & Kurallar Kitapçığı. 1, 16f; Şam. Dök. 4, 13; vs.)
“Hayatın ışığı” (Yn. 8:12 & Kurallar Kitapçığı. 3, 7)
“Karanlıkta yürüyen” (Yn. 8:12; 12:35 & Kurallar Kitapçığı. 3, 21)
“Işığın Oğulları” (Lk. 16:8; Yn. 12:36; Efes. 5:8; 1 Sel. 5:5 & Kurallar Kitapçığı. 1, 9; 2, 24; 1QM)
“Yaşam Suyu” (Vaftiz töreninde geçer) (Yn 4:10, Say. 21:18 & Şam Dök. 4, 4-5; 7, 9-8, 21).
“Kutsal Ruh” İncil’dekinden farklı temizlenme suyu gibi insanı Aldanmışlıktan koruyan Tanrısal ilham (Kurallar Kitapçığı 4,12-13)
“Yedi kez mühürlenmiş Kitap” (Vahiy 5 :1 & 4Q550; Kol. 4 satır 5).
İsa Mesih’in şu sözleri:
Sonra Yahya’nın öğrencilerine şöyle karşılık verdi: «Gidin, görüp işittiklerinizi Yahya’ya bildirin. Körlerin gözleri açılıyor, kötürümler yürüyor, cüzamlılar temiz kılınıyor, sağırlar işitiyor, ölüler diriliyor ve Müjde yoksullara duyuruluyor. 23Benden ötürü sendeleyip düşmeyene ne mutlu!»
(Luka 7:22-23 ve Matta 11:4-5)
Mesihin kriterleri 4Q521 dökümanında verilmişti:
[Gök]ler ve yer O’nun Mesih’ini dinleyecek,ve kimse kutsilerin emirlerinden şaşmayacak. Ey Rabb’i arayanlar, kendinizi ona hizmet için güçlendirin! Tüm kalpleri ümitle dolu olanlar Rabb’i böyle bulmayacak mısınız? Böylece Rabb fakiri ve Doğruyu ismiyle çağıracak. Fakirlere “Ruh”u kaplanacak ve Gücüyle imanlıyı yenileyecek. Ve Sonsuz Krallığında Fakiri yüceltecek. O ki mahkumları kurtarır, körleri iyileştirir, [eğ]riyi düzeltir. Ve son[suza] dek ümitliye vereceğim ve O’nun merhametinde..
Ve me[yv]e kimse için gecikmeyecek. ve Rabb Hiç görülmemiş izzetle onu yüceltecek. Çünkü O yaralıyı iyileştirecek, ölüyü diriltecek Ve İYİ HABER’İ Fakirlere müjdeleyecek. . O evini terk edeni ve hikmeti yönetecek (Michael O. Wise, çevirisi)
Yohanan (Vaftizci Yahya) ve Kumran
(Mr. 1:1, 4)’te şunları okuruz;
4Böylece Vaftizci Yahya çölde ortaya çıktı. İnsanları, günahlarının bağışlanması için tövbe edip vaftiz olmaya çağırıyordu. 5Bütün Yahudiye halkı ve Kudüslülerin hepsi ona geliyor, günahlarını itiraf ediyor, onun tarafından Şeria nehrinde vaftiz ediliyordu.
George Howard’ın belirttiği gibi Vaftizci Yahya’nın öğrencileri eski zamanlardan beri devam ediyordu. (The Gospel of Matthew according to a Primitive Hebrew Text by George Howard; 1987; p. 205; see Acts 18:5-19:7; Justin, Trypho 80; Pseudo-Clementine Recognitions
1:54:60) Bu insanlar hala Irak’ta yaşıyor.
Dikkatli bir bakış Yahya’nın da talebeleri olğunu gösterecektir. (Jn. 1:35) Onlar, Bethabara (Jn. 1:28)’da Qumran’dan 8 mil ötede yaşarlardı..
İşte Kumran belgelerinin bulunduğu mağaralarda bu bahsedilen coğrafyada bulundu. Hem İncil’de hem de yazmalarda bu “Çöl” terimi geçer” (İşaya 40:3’e atfen). Luke 1:80 states:
“…çocuk [Vaftizci Yahya] büyüdü ve ruhça gelişti, ve İsrail’de görünene dek çöldeydi.” Peki bir çocuk çölde ne yapar? Yoksa Kumranlılar mı Yahya’yı yetiştirdi?
Dahası Josephus Yahya ve annesi Elizabet’in buraya gelmiş olabileceğini desteklercesine Esseniler’in başkalarının çocuklarını büyüttüklerinden bahseder. (Josephus; 2:8:3).