Related Articles
İngiltere ve Amerika’da Definecilik
İngiltere ve Amerika başta olmak üzere birçok ülkede definecilik, devletin sit alanı ilan ettiği veya koruma altına aldığı bölgeler ve yerler dışında tamamen serbest olarak yapılmaktadır.
Örneğin defineci, define araştırmasını hiçbir sorunla karşılaşmadan, gizleme ihtiyacı duymadan, gündüz alenen yapar. Arama yapacağı arazi, şahıs arazisi ise şahsın izni doğrultusunda, kamu arazisiyse ilgili yetkililere arama yapmak isteğini ileterek, aramasını yapar.
İster şahıs arazisi ister kamu arazisi yani devlete ait arazi olsun, tespitini yaptığı define veya şüpheli herhangi bir nesneye ait yerleri resmi izne gerek kalmadan kazar ve bulduğu şey önemli olmayan günümüz malzemelerinden sayılan herhangi bir antika ve tarihi bir değer taşımıyorsa resmi bildirimde bulunmaz. Şayet bulduğu şey define veya tarihi değerde geçmişe ışık tutacak türden bir buluntuysa bulduğu define veya buluntuyu ilgili müze veya kültür varlıklarını korumaya yönelik bir kuruma bildirip teslim eder. Teslim alınan buluntu incelenir, resimleri çekilir, tarih bilgileri kaydedilir, buluntunun bulunduğu bölge ve arazi bilgileri, resimleri dahil olmak üzere önemli olabilecek tüm bilgiler dosyalanır ve bu sayede de önemli bir bilgi arşivine sahip olunur.
Daha sonra buluntuya yetkili ekspertizler değer biçer, buluntu kültür varlığı ise müze biçilen değerin tamamını vererek satın alır. Burada yeri gelmişken ifade edelim, müzenin biçtiği değer gerçek değerdir, düşük bedeller verilme şansı yoktur çünkü bu ülkelerde koleksiyonerler başta olmak üzere müzayedeler ve benzeri alım satım yapan birçok yerlerde gündelik olarak yüzlerce eser alınır satılır. Bu sayede de hangi eserin ne kadar bedel edeceği konusu artık tartışılmayacak kadar belirgin hale dönüşmüştür.
Buluntu, kültür varlığı değil ve define olarak sergi vasfını taşımıyorsa, müze buluntuyu bulan defineciye teslim eder. Kişi de istediği zaman istediği yerde istediği kişiye satabilir. Bulunan buluntular arazi sahipleri ve defineci arasında önceden yapılmış sözlü veya yazılı anlaşma gereği bölüştürülür.
Özetle bahsini ettiğimiz definecilik örneğinde bizdeki gibi kazı yapmadan önce definecinin bir sürü teferruat içeren resmi evrak ve prosedürlerle zaman kaybetmesine, resmi işlemler esnasında yapılan masraf, kazı izni verildikten sonra görevli memurların yevmiye ve masrafları, harçlar, kolluk kuvvetlerinin yevmiye ve masrafları gibi bir dünya masrafların yapılmasına mecbur bırakılmamış oluyor. Bu kadar masrafın yapıldığı bir kazının sonucunda maddi olarak hiçbir değer ifade etmeyen bir buluntunun çıkabileceği ihtimali düşünüldüğünde ülkemizdeki definecilerin yaşadığı zorluklar ve uğradığı zararların yanısıra ülke ve millet olarak da neler kaybettiğimiz açıkça belli olmaktadır.
Dünya ülkelerinin definecilik konusundaki olumlu yaklaşımlarının temelinde menfaat ve birçok yönden büyük faydalar elde etmesinin gerçeği yatmaktadır.
Defineciliği serbest bırakmış olmakla definecilerden ve bulduklarından çok büyük istifadeler sağladıklarına dair önemli birçok bilgiyi sizlerin dikkatine sunmak istiyoruz.
İngiliz Arkeoloji Konseyinin yapmış olduğu araştırma rapor özetinde definecilerin ve dedektörlerin arkeolojiye çok büyük oranda faydalar sağladığı ve oldukça fazla miktarda tarihi alan ve buluntularının arkeolojiye kazandırıldığına dair önemli sonuçlar ortaya çıkarılmıştır. 1993 tarihinde 2 Yıl süren bir araştırmanın 1995 yılında açıklanan rapor sonuç özeti Metal dedektörlerinin arkeolojiye şaşırtıcı derecede faydalar sunduğu görülmüştür. Eğer dedektör kullanıcılarının becerileri ve bulguları daha iyi değerlendirilebilir ve buldukları da daha sağlıklı bir şekilde kayıt altına alınırsa, bundan arkeolojik kesimin kazançları oldukça fazla olacaktır. Kesinlikle metal dedektörlerin kullanımı ile ilgili sorunların birçoğunun hızlı bir şekilde giderilmesi gerekmektedir. Geçmişe dair anlayışı unutup, bu muhteşem arkeolojik malzemenin potansiyelinden yararlanarak, bu ülkedeki arkeolojik kaynakların gerçek zenginliği ve çeşitliliğini ortaya çıkararak istifade edebilmemiz için dedektör kullanımının bize sunduğu fırsatları maksimize etmek üzere dedektör kullanıcılarının ve arkeologların çözümler bulmak üzere bir arada çalışmaları hayati önem taşımaktadır.
Metal Arama Dedektörlerinin Arkeolojideki Kullanımları Raporlara göre İngiltere’deki arkeolojik kazıların %45 inden fazlası metal dedektörü kullanıcılarının define amaçlı araştırmaları sonucu buldukları tarihi parçalar ışığında gerçekleşmiştir . 2005-2006 döneminde 57.566, 2004-2005 döneminde 39.933 buluntu devlete rapor edilmiştir. Kültür Bakanlığı Sekreteri David Lammy dedektör kullanıcılarını tarihi mirasın kahramanları olarak nitelendiriyor. Dedektör kullanıcılarının sayesinde pek çok tarihi eser gün yüzüne çıkartılarak incelenme ve tarihe ışık tutma fırsatı bulunmuştur. Böylelikle metal dedektörü kullanıcılarının arkeolojiye sunduğu faydalar neticesinde ortaya çıkan güzel dayanışma örneği, yeni neslin tarihe daha çok ilgi göstermelerini sağlamaktadır.
29 Ağustos 2006 BBC Haberi…
29 Ağustos 2006’da BBC televizyonunda verilen bu haberde yazılanları okuyunca ister istemez içimizden darısı bizim başımıza diyerek Türkiye’nin de bu durumlara gelmesi ve bu güzel dayanışma örneğini kendi içinde de yaşaması için daha ne kadar ve neyi beklediğimizin sorusu aklımıza takılıyor. Bir ülke Kültür Bakanlığı Sekreteri, alışık olduğumuz suçlama ve yasaklayıcı söylemler kullanmıyor. Defineci vatandaşlarına suçlu yakıştırması yapmıyor. Defineci vatandaşlarını potansiyel tehlike olarak görmüyor. Dedektörleri yasaklamaktan söz etmiyor. Tam tersine ne yapıyor; defineci vatandaşlarını onure ediyor, daha fazla istifade edilmesi yönünde cesaretlendirip teşvik ediyor. Neden mi? Çünkü ülkesi ve insanı için en doğru en mantıklı yolun bu olduğunu, bu yöntemle tarihi ve ekonomik faydalar sağlayacağını bildiği için defineci vatandaşlarının katkısını önemsiyor ve onları teşvik ediyor. Bu yaklaşımın karşılığında da o ülkenin defineci vatandaşları da devletine ve arkeolojiye oldukça yüksek katma değerler, bilgi ve faydalar sağlıyor. 2004-2005’te 39.933 ve 2005-2006’da 57.566 olmak üzere iki yıl içerisinde defineciler tarafından bulunup bildirilen toplam 97499 buluntunun İngiliz Kültür Bakanlığına kazandırıldığını bizzat Kültür Bakanlığı Sekreteri David Lammy açıklıyor. Arkeolojik kazıların %45’ten fazlasının definecilerin dedektörlerle bulduğu yerler olduğunu, bu yerlerden de arkeolojik çalışmalar sonucunda tarihin aydınlatılmasına ışık tutacak önemli bilgiler elde edildiğini ifade ediyor. Ne diyelim, ülkemizde, dedektörleri yasaklamaktan söz edenler, defineciye, psikolojik sorunlu insan yakıştırmalarında bulunanlar, dedektörü de tehlikeli silah gibi görenlerin kulakları çınlasın. Umuyoruz ki en kısa zamanda atgözlüğü takmış olanlar, bu gözlüklerden bir an önce kurtulur, güzel vatanımız adına, şahsi menfaatlerini ve kaprislerini geri plana atar, bu ülke menfaatleri için doğru olanın yapılması konusunda zaman kaybedilmeden gerekli olan adımları atmış olurlar.
Dünya’da kulüp ve dernekler, define avcılarının faaliyetlerini yürütmekte ve onlara yol göstermede büyük roller üstlenmişlerdir. Bu bağlamda Dünya’nın çeşitli yerlerinde çok sayıda dernek ve klüp kurulmuştur. Bu derneklere en güzel örnekler Amerika’da ve İngiltere’de bulunmaktadır. İngiltere’de Ulusal Metal Dedektörleri Konseyi’ne bağlı olarak çalışan 82 adet kulüp ve dernek bulunurken, 43 tane de bağımsız olarak çalışan kulüp ve dernek bulunmaktadır. Amerika‘da Metal Dedektörleri ve Arkeoloji Kulüpleri Federasyonuna bağlı olarak çalışan 72 adet kulüp ve dernek bulunmaktadır. Bu kayıtlı derneklerin yanı sıra faaliyet göstermeye devam eden çok sayıda dernek ve kulüp bulunmaktadır.
Defineciler kulübü
https://youtu.be/4g-G-vM1Irk